studios lazaros
Η πρώτη προσπάθεια εποίκησης έγινε το 1835 ορμούμενη από την Μάνη με τον Τζανετάκη Γρηγοράκη που απέτυχε κι αργότερα κάτοικοι από τα γύρω χωριά των Βατίκων έκαναν τα πρώτα τους βήματα για την κατοίκηση του από τους ίδιους βάζοντας ζώα στο έρημο τότε νησί. Το 1837 εκδόθηκε διάταγμα "Περί συνοικισμού εν Ελαφόνησο" από την Ελληνική Κυβέρνηση και από το 1839 ως το 1849 υπήρξε σοβαρή διπλωματική διαμάχη με τους Αγγλους που έλεγχαν την Ιόνιο Πολιτεία κατά την περίοδο 1814-1864 κι αναπόσπαστο μέρος της αποτελούσαν η Ελαφόνησος μαζί με τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα. Το 1850 λοιπόν η Ελαφόνησος εποικήθηκε οριστικά από τους σημερινούς της κατοίκους. Σημαντικότερος παράγοντας όλων βέβαια για την επιτυχία της εποίκησης ήταν η οριστική διακοπή της πειρατείας στο Αιγαίο από το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό.Σ' όλα τα νησιά του Αρχιπελάγους και στις παράκτιες περιοχές υπήρχαν παρατηρητήρια, "βίγλες", απ' όπου οι βιγλάτορες παρακολουθούσαν μέρα νύχτα τα καράβια που πλησίαζαν στη στεριά και ειδοποιούσαν τον πληθυσμό μόλις διέκριναν κάποιο πλοίο. Βάρδια (από τις βάρδιες του εκάστοτε βιγλάτορα) ονομάζεται και η υψηλότερη κορυφή του νησιού της Ελαφονήσου στα 276μ. που χρησιμοποιήθηκε ως Βίγλα από τους σημερινούς της κατοίκους τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ώστε να προστατεύονται οι κάτοικοι από της επιδρομές και τα πυρά Γερμανικών ταχυπλόων σκαφών που εξορμούσαν από τον γερμανικό Ναύσταθμο του Γυθείου με σκοπό την τρομοκράτηση των κατοίκων της Ελαφονήσου, οι οποίοι μετά τα σήματα του βιγλάτορα αναχωρούσαν από το χωριό και κρύβονταν στις αθέατες σπηλιές στο Μαυρουδί.Η Ελαφόνησος διαθέτει ως και σήμερα έναν από τους μεγαλύτερους αλιευτικούς στόλους στην Ελλάδα. Τα περισσότερα σκάφη είναι ξύλινα τρεχαντήρια αλλά και παπαδιές εξαιρετικής ναυπήγησης γνήσιοι απόγονοι της τριήρης από τις Σπέτσες, την Ύδρα, την Κοιλάδα. Λέγεται άλλωστε ότι το Λαφονήσι στην Νοτιοδυτική Κρήτη οφείλει το όνομα του στους ψαράδες της Ελαφονήσου. Επειδή αποκαλούσαν τον τόπο Λαφονήσι όπως ακόμη και σήμερα ονομάζουν οι ίδιοι την Ελαφόνησο λόγω της ομοιότητας των χρωμάτων της θάλασσας με τα υπέροχα χρυσοπράσινα νερά του Σίμου, της Λεύκης ,της Πούντας αλλά και αυτής στης Παναγίας τα Νησιά.
Κατά την αρχαιότητα η σημερινή Ελαφόνησος δεν αποτελούσε νησί αλλά την χερσόνησο "ΟΝΟΥ ΓΝΑΘΟΣ" σύμφωνα με τον Παυσανία, ο οποίος στην περιήγησή του περιγράφει την πόλη στην ποντισμένη σήμερα περιοχή της νησίδας Παυλοπέτρι όπου διακρίνονται ακόμη και τώρα χαλάσματα σπιτιών και καρόδρομοι όπως και στον Καλόγερα, στη νησίδα Κασέλα αλλά και αλλού.Επίσης αναφέρει εκτός των άλλων πλήθος Ιερών και τον τάφο του Κινάδου, πλοίαρχου του Μενελάου στην εκστρατεία κατά της Τροίας, που πιθανόν ταυτίζεται με την Πυραμίδα στα Βιγκλάφια με βάση 17,5Χ16 μέτρα και η οποία είναι σχεδόν κατεστραμμένη σήμερα. Μαζί με την περιοχή μεταξύ του νησιού και της Πελοποννήσου που ποντίστηκε τον 4 αιώνα μ.χ. ποντίστηκαν και άλλα μικρότερα κομμάτια γης γύρω του νησιού που σήμερα μας ανταμείβουν με τα υπέροχα χρυσοπράσινα χρώματα στα νερά άνωθεν τους.Κατά τον 16ο και 17ο αιώνα το νησί υπήρξε ορμητήριο Πειρατών και Κουρσάρων, αφού το "Στενό της Ελαφονήσου" αποτελεί ακόμη και σήμερα το κυριότερο πέρασμα πλοίων στην Ανατολική Μεσόγειο με εκατοντάδες διελεύσεις πλοίων μέρα και νύχτα.
Μία «ανάσα» από την Ελαφόνησο εδώ και 5.000 χρόνια βρίσκεται η αρχαιότερη βυθισμένη πόλη του κόσμου το Παυλοπέτρι.
Η πόλη ανακαλύφθηκε το 1967 από τον Νικολάς Φλέμινγκ και την ομάδα του, οι οποίοι εντυπωσιάστηκαν από τη δομή της. Είχε διώροφα σπίτια, δρόμους, ακόμα και σύστημα διαχείρισης υδάτων. Ολα αυτά σε μια πόλη που χτίστηκε την εποχή του Χαλκού.
Σύμφωνα με τη Wikipedia, υπάρχουν τουλάχιστον 15 κτίρια σε βάθος 3 με 4 μέτρων και οι πρόσφατες έρευνες του 2009 αποκάλυψαν ότι εκτείνεται σε 9 στρέμματα. Αρχικά υπήρχε η εκτίμηση ότι η πόλη κτίστηκε περί το 1600-1100 π.Χ. αλλά αργότερα οι έρευνες αποκάλυψαν μέσω των ευρημάτων ότι η πόλη κατοικείται πριν από το 2800π.Χ., στην αρχή της εποχής του Χαλκού. Πιθανολογείται ότι η πόλη βυθίστηκε το 1000 π.Χ.
Παρά το γεγονός της φυσικής καταστροφής από το νερό με την πάροδο των αιώνων, η διάταξη της πόλης είναι όπως ήταν πριν από χιλιάδες χρόνια.
Η έρευνα του 2009 βοήθησε σε μεγάλο βαθμό για να χαρτογραφήσει την πόλη. Είναι η πρώτη βυθισμένη πόλη που επαναδημιουργήθηκε ψηφιακά σε τρεις διαστάσεις. Η χαρτογράφηση Σόναρ με τεχνικές που αναπτύχθηκαν για στρατιωτικούς σκοπούς αλλά και για την εύρεση πετρελαϊκών κοιτασμάτων βοήθησε τις πρόσφατες έρευνες.
Από τον Οκτώβριο του 2009 και μετά, τέσσερις ακόμα επιτόπιες έρευνες είχαν προγραμματιστεί, σε συνεργασία ελληνικών υπηρεσιών αλλά και διεθνών πανεπιστήμιων και επιστημόνων. Αυτές οι έρευνες περιλάμβαναν και ανασκαφές. Ενα από τα αποτελέσματα των ερευνών ήταν να αποδείξει ότι η πόλη ήταν το κέντρο μιας ακμάζουσας βιομηχανίας κλωστοϋφαντουργίας. Επίσης, στην περιοχή βρέθηκαν πολλά μεγάλα πιθάρια από την Κρήτη, γεγονός που προδίδει πως η πόλη ήταν και μεγάλο εμπορικό λιμάνι.
Από άλλους θεωρείται ότι το Παυλοπέτρι ποντίσθηκε το 375 μ.Χ. από τον ίδιο σεισμό που κατέστρεψε και το Γύθειο. Θεωρείται ότι το παραθαλάσσιο έδαφος σε μεγάλη έκταση μετακινήθηκε και έτσι έγινε αποκοπή της τότε χερσονήσου στην οποία βρισκόταν η Ονου Γνάθος και έτσι δημιουργήθηκε το σημερινό νησί της Ελαφόνησου.
Το έργο της αρχαιολογικής ομάδας με επικεφαλής τον των ερευνών Δρ. Τζον Χέντερσον προβλήθηκε σε ντοκιμαντέρ που μεταδόθηκε από το BBC 2 το 2011.
«Είναι ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο όπου μπορείς κυριολεκτικά να κολυμπήσεις κατά μήκος ενός βυθισμένου δρόμου μιας αρχαίας πόλης ή να κοιτάξεις μέσα σε έναν τάφο», δηλώνει ο Δρ. Χέντερσον.
Το τρισδιάστατο μοντέλο της βυθισμένης πολιτείας, που παρουσιάστηκε στο βρετανικό δίκτυο, είναι εντυπωσιακό και απεικονίζει μια πόλη ακμάζουσα. Οι αρχαιολόγοι εντόπισαν θραύσματα αντικειμένων, όπως αγγεία μαγειρέματος και πόσης. Βρέθηκαν, ακόμη, υπολείμματα εκατοντάδων τεράστιων πίθων, που χρησιμοποιούνταν για αποθήκευση αλλά και μεταφορά διαφόρων προϊόντων όπως λαδιού, κρασιού, χρωμάτων, αρωμάτων ακόμα και αγαλματιδίων.
Η ελληνική «Πομπηία» βρίσκεται στα νερά της Λακωνίας, κουβαλώντας την ιστορία της στον βυθό.
